Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2017

Αν φωνάζεις, δεν πρόκειται ποτέ να σε ακούσουν (Πειθαρχία, ΔΕΠΥ και όχι μόνο)

Το παιδί σας έχει ένα τρομερό ξέσπασμα θυμού. Οι φωνές και το μάλωμα απλώς θα κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Δοκιμάστε τις παρακάτω στρατηγικές πειθαρχίας “χωρίς φωνές” που είναι σχεδιασμένες ειδικά για παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). 

1) Παραμείνετε ήρεμοι και συγκεντρωμένοι στο στόχο σας: Έχει το παιδί σας ξέσπασμα θυμού ή συμπεριφέρεται προκλητικά; Είναι δύσκολο να εφαρμόσει κανείς τις κατάλληλες στρατηγικές επιβολής πειθαρχίας όταν βρίσκεται μπροστά σε ένα παιδί που τσιρίζει ή πετάει τα παιχνίδια του. Όσο περισσότερο αντιδρούν οι γονείς, τόσο χειρότερα γίνονται συνήθως τα πράγματα. Δείτε εδώ μερικούς τρόπους για να καταφέρετε να επιβάλετε πειθαρχία σε ένα παιδί με ΔΕΠΥ, πριν φτάσει η κατάσταση σε εκρηκτικό σημείο. 

2) Το θετικό υπερισχύει πάντα του αρνητικού: Μια θετική προσέγγιση είναι πιο αποτελεσματική από θυμωμένες αντιδράσεις, σύμφωνα με τον Kenny Handelman. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει κανείς να επιβραβεύει τη σωστή συμπεριφορά του παιδιού και, πιο σημαντικό ακόμα, να κάνουν μαζί πράγματα που αρέσουν και στους δυο. Με τον τρόπο αυτό κάνετε πιο ισχυρό το δέσιμό σας και όταν χρειαστεί να επιβάλλετε την πειθαρχία, το παιδί θα είναι πιο δεκτικό στις υποδείξεις σας. 

3) Πρώτα συμπτώματα, μετά πειθαρχία: Είναι πολύ σημαντικό να έχει αξιολογηθεί το παιδί με ΔΕΠΥ και να γνωρίζετε τις παρεμβάσεις/ θεραπείες που χρειάζεται. Αυτό είναι το πρώτο σημαντικό βήμα στην αποτελεσματική διαχείριση των προβληματικών συμπεριφορών. Δεν μπορείτε να επιβάλλετε αποτελεσματικά την πειθαρχία σε ένα παιδί με ΔΕΠΥ, αν δεν γνωρίζετε αναλυτικά πώς αυτή η νευρολογική κατάσταση επηρεάζει τα λόγια και τις πράξεις του. Μπορεί να είστε αντίθετοι στη φαρμακευτική αγωγή, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις είναι αναγκαία για τη ρύθμιση της συμπεριφοράς. 

4) Μην χρησιμοποιείτε σωματική βία: Ήδη γνωρίζετε ως γονείς ότι, γενικά, δεν πρέπει να καταφεύγετε σε σωματική βία (πχ ξυλιές). Τα αποτελέσματα της φυσικής βίας είναι πιο αρνητικά/ καταστρεπτικά στη ΔΕΠΥ. Πολλά παιδιά έχουν υπερευαισθησία και έτσι τα σωματικά χτυπήματα μπορούν να προκαλέσουν και συναισθηματικό/ψυχικό πόνο. «Οι ξυλιές προετοιμάζουν το παιδί να αποτύχει» αναφέρει ο William Dodson. «Ένα παιδί δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την συγκεκριμένη εμπειρία για να ρυθμίσει κατάλληλα την συμπεριφορά του. Το μόνο που μαθαίνει είναι να φοβάται τους γονείς του». 

5) Να είστε έτοιμοι από πριν για τα ξεσπάσματα: Διαλέξτε μια χρονική στιγμή που είστε και οι δυο χαρούμενοι και ήρεμοι και σχεδιάστε στρατηγικές απόδρασης, προκειμένου να αποφύγετε ξεσπάσματα θυμού σε πάρτυ γενεθλίων ή οικογενειακές συναντήσεις. Γίνετε συνεργάτες και κάντε το παιχνίδι. Πείτε «Ας προσποιηθούμε ότι είμαστε μάγοι που μπορούν να εξαφανιστούν». Έτσι, όταν η συμπεριφορά του παιδιού αρχίζει να χαλάει, θα έχετε τη δυνατότητα να το πάρετε λίγο παραπέρα και να πείτε: «Είναι ώρα να γίνουμε μάγοι και να εξαφανιστούμε» ώστε να αποχωρήσετε αθόρυβα από το πάρτυ ή το δωμάτιο. 

6) Σκεφτείτε σαν αστυνομικοί: Αντιμετωπίστε τα ξαφνικά περιστατικά ή την άσχημη/ ανάρμοστη συμπεριφορά ήρεμα, χωρίς θυμό, σαν αστυνομικός που σας σταματάει για υπερβολική ταχύτητα. Δεν αρχίζει να σας φωνάζει ή να σας λέει πόσο απαράδεκτος είστε. Σας λέει: «Το ξέρετε ότι τρέχατε με μεγαλύτερη ταχύτητα από το όριο; Άδεια και δίπλωμα, παρακαλώ». Σύμφωνα με τον Handelman: «Τα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι τόσο ευαίσθητα στο θυμό που μπορεί να μην ακούνε τι τους λέτε για την κακή συμπεριφορά τους. Ή μπορεί το παιδί να αρχίσει να αντιδρά και τα πράγματα να φύγουν εκτός ελέγχου». 

7) Εξηγήστε το έγκλημα και την τιμωρία: Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ δεν ξέρουν τι περιμένετε από αυτά και τι θα συμβεί αν δεν ακολουθήσουν τους κανόνες. Οι γονείς πρέπει να είναι ξεκάθαροι όσο αφορά τις προσδοκίες τους στον τομέα της συμπεριφοράς και τις πιθανές συνέπειες της ανυπακοής τους. Και φυσικά, πρέπει να υπάρχει συνέπεια και σταθερότητα στην εφαρμογή των κανόνων. 

8) Πρώτα παιχνίδι, μετά τιμωρία: Η Lisa Aro, που έχει 6 παιδιά με ΔΕΠΥ, αντιμετωπίζει λίγα προβλήματα πειθαρχίας. Αυτό το αποδίδει στο γεγονός ότι περνάει πολύ ευχάριστο χρόνο με τα παιδιά της και κάνουν δημιουργικά project μαζί – πχ γυρίζουν ταινίες. Όταν ένα παιδί συμπεριφέρεται με άσχημο τρόπο, το βάζει απλώς να σταθεί μπροστά από έναν άδειο τοίχο, κοιτώντας τον. Τα παιδιά σιχαίνονται αυτή την τιμωρία γιατί είναι πολύ βαρετή. Μετά, μιλάει μαζί τους σχετικά με το πώς θα μπορούσαν/ θα έπρεπε να συμπεριφερθούν την επόμενη φορά. 

9) Μάθετε πώς «λειτουργεί» το παιδί σας: Γνωρίστε τον τρόπο με τον οποίο το παιδί σας λειτουργεί και προσαρμόστε τις στρατηγικές επιβολής πειθαρχίας στο νευρικό του σύστημα. Αναγνωρίστε και σεβαστείτε τις υπερευαισθησίες και τις ιδιορρυθμίες του παιδιού σας. Έτσι θα είστε σε θέση να διακρίνετε την σκόπιμη ανυπακοή από την συμπεριφορά λόγω δυσφορίας. Είναι το παιδί σας ανυπάκουο ή δέχεται υπερβολικά πολλά ερεθίσματα και νιώθει ότι πνίγεται; Αναζητά κάποια διέγερση επειδή βαριέται ή συμπεριφέρεται άσχημα σκοπίμως;

10) Αποκλείστε την ύπαρξη Εναντιωματικής Προκλητικής Διαταραχής: Η ΔΕΠΥ σπανίως εμφανίζεται μόνη της. Περίπου το 40% των αγοριών και το 25% των κοριτσιών έχουν Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή (Οppositional Defiant Disorder, ODD). Είναι η δεύτερη πιο συχνή κατάσταση που εμφανίζεται στα παιδιά με ΔΕΠΥ, εξηγεί ο Dr. Dodson. Προκειμένου να επιβάλετε αποτελεσματικά την πειθαρχία στο παιδί σας πρέπει αρχικά να αποκλείσετε την ύπαρξη της ODD. Διαφορετικά, όταν μιλάτε για άσχημη συμπεριφορά θα ακούτε το «Ναι, καλά. Ανάγκασέ με» πολύ πιο συχνά. Δείτε ένα ψυχίατρο ή οικογενειακό γιατρό αν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας έχει ODD. 

11) Μήπως είστε μέρος του προβλήματος; Η Διάσπαση Προσοχής είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα κληρονομικότητας. Όταν την έχει ένα παιδί, είναι πολύ πιθανό να την έχει και ο ένας ή και οι δυο γονείς. Πηγαίνετε και εσείς αν υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε ΔΕΠΥ. Είναι πολύ δύσκολο να επιβάλλει κανείς πειθαρχία με συνέπεια και σταθερότητα, όταν έχει ΔΕΠΥ η οποία δεν έχει διαγνωστεί. Επίσης, πολλοί ενήλικες με ΔΕΠΥ χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους και δρουν παρορμητικά, στοιχείο που παρεμποδίζει την προσπάθεια επιβολής πειθαρχίας. Βεβαιωθείτε ότι, αν έχετε ΔΕΠΥ, δέχεστε την κατάλληλη υποστήριξη. 

12) Μείνετε σταθεροί στο πλάνο δράσης σας: «Το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι γονείς είναι ότι παρατούν έναν νέο τρόπο επιβολής πειθαρχίας πάρα πολύ νωρίς» αναφέρει ο Handelman. «Τα παιδιά πολεμούν πιο σκληρά όταν οι γονείς αρχίζουν να εφαρμόζουν κάτι νέο. Όταν όμως μια νέα στρατηγική γίνεται ρουτίνα και το παιδί συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να το αποφύγει, θα σταματήσει να σας πολεμά». Ένα διάστημα 2-3 εβδομάδων δεν θεωρείται αρκετό για την καθιέρωση νέων κανόνων. Απαιτούνται 4-6 εβδομάδες για να γίνει συνήθεια μια νέα ρουτίνα.

Απόδοση του άρθρου If You Shout, You’ll Never Be Heard

Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου